Pięć sił Portera to metoda opracowana przez amerykańskiego profesora ekonomii, Michaela Portera. Uważał, że można wskazać pięć sił, które opisują jak wygląda konkurencyjność w każdej branży.
Pierwszy z czynników wskazanych przez M. Portera to siła rywalizacji konkurentów na rynku. Na bardzo konkurencyjnym rynku marże zazwyczaj są niskie. Możesz oczywiście wyróżniać swój produkt z tłumu, „przywiązywać” Klientów do siebie lub docierać poprzez inne kanały dystrybucyjne. Czynniki mające wpływ na poziom konkurencji: ilość konkurentów, wzrost rynku, bariery wejścia i wyjścia, zróżnicowanie produktów na rynku.
Drugą siłą Portera jest zagrożenie ze strony nowych wejść na rynek. Wartość ta zależy od tego czy możliwość wejścia kolejnych konkurentów na rynek jest łatwa. W praktyce chodzi o to, by przewidzieć czy uda się zachować odpowiednią pozycję na rynku, mimo pojawienia się potencjalnych konkurentów. Im wyższa rentowność – tym większe zagrożenie. Im wyższe bariery wejścia i wyjścia – tym mniejsze ryzyko. Czynniki mające wpływ na zagrożenie pojawienia się nowej konkurencji: wartość początkowa inwestycji, know-how, logistyka, korzyści skali, bariery prawne, łatwość zmiany dostawcy.
W obecnych czasach bardzo istotna jest trzecia z sił Portera: zagrożenie ze strony substytutów. Musimy zdawać sobie sprawę, że nawet najlepszy produkt może być zastąpiony przez o wiele gorszy, jeśli tylko Klient nie będzie zdawał sobie w pełni sprawy z różnicy. Przykładem może być standardowa nawigacja samochodowa, która jest wypierana przez aplikacje w telefonach. Rynek nowych technologii w duży sposób zmienia wiele biznesów.
Czwarta w kolejności jest siła przetargowa dostawców. Tu zaczyna się obliczanie kosztów, jakie musimy ponieść, by otrzymać towar od dostawcy. Jeśli Twój dostawca ma mocną pozycję na rynku, negocjowanie z nim będzie bardzo trudne, a co za tym idzie – będzie Ci trudniej narzucić większą marżę czy też zaproponować swoim Klientom niższą cenę. Warto więc rozejrzeć się, czy na rynku dostawców nie istnieją inni – bardziej skorzy do ustępstw kontrahenci. Siła przetargowa dostawców jest wysoka, gdy: jest ich mało, gdy dostawcy mogą dostarczać produkt bezpośrednio do Klienta.
Analogicznie działa również siła przetargowa nabywców. W przypadku, gdy siła przetargowa Klientów jest wysoka – mogą wywierać wpływ na poziom cen, warunki dostaw, etc. Może ich być mało, ale mogą być świetnie zorganizowani. Przykładem mogą być duże sieci handlowe, zrzeszenia firm. Czasami spotykam się z tym, że firma posiada 1-2 głównych odbiorców. W przypadku wycofania zamówień – sytuacja może byś dla firmy dramatyczna. Klienci również stanowią znaczącą siłę, jeśli produkty, które im sprzedajesz w małym stopniu różnią się od produktów konkurencyjnych. W przypadku obniżki cen u konkurenta – będziesz musiał podjąć ważne decyzje.